Φραγκόσυκα.



 Του Δημοσιογράφου Ηλία Μπιτσάνη

Υπάρχει ένα πλήθος πραγμάτων της καθημερινής ζωής στα παλιά τα χρόνια, που τώρα γίνονται... μόδα. Αυτά που οι άνθρωποι του χωριού άπλωναν το χέρι τους και τα... απαλλοτρίωναν ως έχοντες ελευθέρας, τώρα αποτελούν "εμπορικά" προϊόντα. Τα φραγκόσυκα για παράδειγμα με αφορμή την απογευματινή ανάρτηση.
Η απομάκρυνση από τη φύση ευνοεί μια τέτοια εξέλιξη, βοηθούμενη από τις μνήμες που επιζούν ακόμη. Μνήμες που έχουν γεύση αλλά και παραστάσεις. Κάποιοι συνεχίζουν με διάφορους τρόπους την παράδοση, άλλοι την "εξαγοράζουν", πολλοί αναζητούν το "εξωτικόν" του πράγματος και άλλοι ανακαλύπτουν θεραπευτικές ιδιότητες στους φράχτες... σούπερ φουντ. 
Φραγκόσυκα πλέον πουλάνε στη λαϊκή και τα μανάβικα, οι γύφτοι στους δρόμους, τα σούπερ μάρκετ άλλοτε "άγρια"και άλλοτε ημερωμένα από καλλιέργειες και σε συσκευασίες. Άντε τώρα οι άνθρωποι που έπαιρναν το τσιγκλί και καμάκωναν κατά βούληση από τους φράχτες και τις πατουλιές τα φραγκόσυκα, να φανταστούν ότι αυτό το πράμα κάποια στιγμή θα πουλιόταν σε καλύτερη τιμή από... τη σταφίδα. Σε αφθονία παντού, πολύ συχνά ήταν το φρούτο του καλοκαιριού μετά τα σταφύλια και τα σύκα. Και δεν χρειαζόταν καμία φροντίδα.



Αντιθέτως φύτρωνε αδέσποτα ή φυτευόταν με πρόγραμμα ως φράχτης για να προφυλάσσει από τον αέρα και τελικά τις πυρκαγιές. Που να περάσει η φωτιά από τον υδάτινο φράχτη, αντιπυρική προστασία χωρίς να το επιδιώκει κανένας ή να το φαντάζεται. Κατά πως έλεγαν, νηστικός απαγορευόταν να φας φραγκόσυκα γιατί τουμπάνιαζες και... στουποκ@λ@αζ@ς και μετά είχε... κλύσμα για να ξεφρακάρει το έντερο. Κάποια ιατρική εξήγηση με τα εγκολπώματα έχει αυτό αλλά η λαϊκή σοφία το ήξερε αλλιώς.
Στις νηστείες ήταν σε πρώτη ζήτηση, του Σταυρού θυμάμαι η γιαγιά στη Στέρνα έτρωγε μόνον φραγκόσυκα, αφού είχαν προηγηθεί κάτι μπουκιές με σκέτο ψωμί για να αποφευχθούν τα... κλύσματα. Το μάζεμα τώρα μια ολόκληρη ιστορία. Πρωί-πρωί που δεν φυσούσε, το τσιγκλί στον ώμο και κατά τις φραγκοσκιές. Δίπλα τους αφθονούσαν τα ψύλιθρα, γνωστό ως κόνυζα σε άλλες περιοχές και στους μελισσοκόμους. 
Έντονη και χαρακτηριστική μυρουδιά της υπαίθρου, την καταλαβαίνει κανένας όταν περνάει δίπλα σε δρόμους με τους θάμνους που βγάζουν τα κίτρινα λουλουδάκια. Κάτι σαν καμφορά, τροφή για τις μέλισσες και γνωστό από την αρχαιότητα. Που η φύση το έστειλε και κόλλησε δίπλα από το "δυτικοευρωπαϊκό σύκο" κατά πως μεταφράζεται το... φραγκόσυκο. Μπορεί να θεωρείται ως φαρμακευτικό φυτό, εδώ όμως έχει απολύτως πρακτική αξία. Γιατί βγάζει μια κολλώδη ουσία πάνω στην οποία "παγιδεύοντα" τα φραγκάγκαθα και γλυτώνεις το πουπουλομάδημα με το... τσιμπιδάκι (που δεν υπήρχε τα παλιά τα χρόνια.
Ελλείψει του θαυματουργού τούτου φυτού, επινοούνται διάφοροι τρόποι, κυρίως νερό με πίεση ή ταρακούνημα στη σακκούλα με νερό. Εκτός από το τσιγκλί με μέτρα προφύλαξης γιατί αυτός ο διάβολος το φραγκάγκαθο πάει και κολλάει όπου υπάρχει γυμνό δέρμα.


 Ιστορίες με φραγκοσκιές αμέτρητες. Φράχτης αλλά και... προφυλακτήρας για τις εκτροπές από το δρόμο, με ποδήλατο ήταν επώδυνες, Κάναμε κόντρες μικροί στην κατηφόρα από το Μαυρομμάτι στην Παναγίτσα. Και κατά πως κατεβαίναμε με "λυτά" τα φρένα, νάσου το κοπάδι με τα πρόβατα να διασχίζει το δρόμο. Εκτροπή και στις φραγκοσκίες για να μην σε πλακώσει με τη γκλίτσα ο τσοπάνος και πληρώνεις καμμιά προβατίνα. Μια μέρα να βγάλεις από πάνω σου τις βελόνες από τις φραγκοσκιές που πονούσαν αφόρητα όταν έπιαναν νεύρο.



Στα μεγαλύτερα συνάδελφος εκ των παλαιοτέρων που μηχανευόταν διάφορα για το συμπλήρωμα προς το ζην, με μια κατσαρόλα ανά χείρας προσπαθούσε να παρασκευάσει μαρμελάδα. Ανεπιτυχώς μεν αλλά η ιδέα του έγινε... γκουρμέ στις μέρες μας.
Άλλος... τρόφιμος των εφημερίδων έτρωγε... τόννους φραγκόσυκο το χρόνο (το έβαζε και στο ψυγείο) για να καταπολεμήσει το ζάχαρο. Σήμερα εκπονούνται και σχετικές μελέτες περί τούτου. Και πολλά πολλά ακόμη με μια λεπτομέρεια: Τα φύλλα φραγκοσκιάς ως βάση παιδικού επιταφίου τη μεγαλοβδομάδα.
 Αγοράζονται αυτά από το σούπερ μάρκετ;